ارزشیابی و بازرسی ضامن نظم
ارزشیابی و بازرسی باعث می شود هر فرد، خویش را پاسخگوی مسئولیت کارهای خود بداند و در انجام دادن وظیفه اش سستی نکند.
در آیه هشتاد و پنج سوره اعراف آمده است : و الى مدین اخاهم شعیبا قال یا قوم اعبدو الله مالکم من اله غیره قد جاءتکم بینه من ربکم فاوفوا الکیل و المیزان و لا تبخسوا الناس اشیاءهم به سوی مدین ، برادرشان شعیب را فرستادیم . گفت : ای قوم من ! خدا را بپرستید که جز او معبودی نیست . دلیل روشنی از طرف پروردگارتان برای شما آمده است . بنابراین ، حق پیمانه و وزن را ادا کنید و از اموال مردم چیزی نکاهید. این پیامبر بزرگ الهی ، پس از دعوت به توحید، به موضوع مهم اقتصاد سفارش می کند و آن رعایت کردن حق پیمانه و کم فروشی نکردن است . همین موضوع در سوره هود نیز تکرار شده است . مبارزه با مفاسد اجتماعی و اخلاقی ، یکی از شیوه های پیغمبران الهی است . برای این که نظام جامعه بر محور قسط و عدل بچرخد، لازم است در معاملات ، حق پیمانه رعایت گردد و از کم فروشی و کاستن از حقوق افراد خودداری شود. در سوره مبارکه الرحمن آیات هفت و هشت و نه ؛ سه بار واژه میزان تکرار شده است :والسماء رفعها و وضع المیزان الا تطغوا فی المیزان و اقیموا الوزن بالقسط و لاتخسروا المیزان ؛ و آسمان را برافراشت و میزان و قانون را بر نهاد تا در میزان طغیان نکنید و از راه عدالت منحرف نشوید و وزن را بر اساس عدل بر پا دارید و در میزان کم نگذارید.در این آیات شریف نیز بر لزوم دقت در پیمانه و کم فروشی نکردن و بر پایی عدل و قسط تاکید شده است ؛ زیرا، اقتصاد، پشتوانه محکمی برای بر پایی عدالت در جامعه است و سستی در آن، خسارت هایی جبران ناپذیر بر جای می گذراد..
از موضوعات بسیار مهم - که ارج نهادن بدان بر هر مدیر مسلمانی لازم است - دقت در به کارگیری بیت المال و استفاده از امکانات و اموال عمومی است . برخی گمان می کنند امکانات دولتی ، که در اختیار آنان است ، ملک شخصی است و زیردستان ، بردگان آنانند و بدین دلیل ، هر گونه که بخواهند، می توانند از این امکانات بهره برداری شخصی کنند!نگاهی به سخنان و نامه های امیر مومنان (علیه السلام) به کارگزاران و دست اندر کاران حکومت ، اهمیت توجه به بیت المال و زشتی بهره گیری نادرست از آن را نشان می دهد. در این جا، برخی از این سخنان نورانی را ذکر می کنیم : پیشوای پارسایان در روزهای آغازین حکومت خود فرمود: و الله إلو وجدته قد تزوج به النساء و ملک به الاماء لرددته ، فان فی العدل سعه و من صاق علیه العدل فالجور علیه اضیق ؛ به خدا سوگند، اگر آن اموال را (که عثمان از بیت المال بیهوده به این و آن بخشیده ) بیابم ، هر چند کابین زنان شده باشد و کنیزان خریده باشند، آن را به صاحبانش باز می گردانم ؛ زیرا، در عدل ، گشایش (واقعی ) است . و بی گمان ، آن کس که عدالت بر او سخت آید، تحمل ستم بر او گران تر آید. هنگامی که گزارش استفاده یکی از کارگزاران از بیت المال به امیر مومنان (علیه السلام ) می رسد، در پاسخ می نویسد: درباره تو، مرا گزارشی رسیده است که اگر درست باشد و این کار را انجام داده باشی ، پروردگارت را به خشم آورده ای و امامت را نافرمانی کرده ای !گزارش رسیده که تو، غنایم مسلمانان را که به وسیله اسلحه و اسب هایشان به دست آمده و خون هایشان در این راه ریخته است – میان افرادی از خویشاوندان بادیه نشین ات تقسیم کرده ای سوگند به خدایی که دانه را شکافت و روح انسان را آفرید. اگر این گزارش درست باشد، نزد من خوار خواهی شد و ارزش و مقامت فرو خواهد آمد. حق پروردگارت را سبک مشمار و دنیایت را با نابودی دینت ، اصلاح مکن که از زیانکارترین افراد خواهی بود. این سخنان نورانی مولای مومنان (علیه السلام ) در بیان اهمیت و توجه به بیت المال و پیامدهای زیان بار استفاده نا به جا از آن ، به قدر کافی گویا و رسا است .
منبع: اصول ومبانی مدیریت در اسلام، مهرداد حسن زاده و عبد العظیم عزیزخانی، انتشارات هنر آبی، چاپ اول، تهران، 1390
مقالات مرتبط
تازه های مقالات
ارسال نظر
در ارسال نظر شما خطایی رخ داده است
کاربر گرامی، ضمن تشکر از شما نظر شما با موفقیت ثبت گردید. و پس از تائید در فهرست نظرات نمایش داده می شود
نام :
ایمیل :
نظرات کاربران
{{Fullname}} {{Creationdate}}
{{Body}}